قصر مروارید
کاخ مروارید یا کاخ شمس، کاخی در بلوار ارم مهرشهر کرج، واقع در استان البرز است که در سالهای ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ با زیربنای ۲۵۰۰ متر برای زندگی شمس پهلوی (فرزند رضا شاه)ساخته شد. سازه اصلی و طرح کاخ به شکل یک سفرهماهی است که صدفی آن را دربرگرفتهاست. این ساختمان بدست وسلی پیترز طراحی و بنیاد فرانک لوید رایت به مبلغ یک میلیون دلار آمریکا ساخته شد.[۲][۳] این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ به شماره ثبت ۷۰۶۷ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.[۱]
این کاخ اکنون در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارد.[۴]
این کاخ در زمینی به گستردگی ۱۱۱ هکتار با ۲۵۰۰ متر زیربنا بین سالهای ۱۳۴۵ (خورشیدی) تا ۱۳۴۷ (خورشیدی) در بلوار ارم مهرشهر کرج برای اقامت شمس پهلوی ساخته شد. سازهٔ اصلی و طرح کاخ به ریخت یک سفرهماهی است که صدفی را دربرگرفتهاست. همه فضاهای معماری در زیر سقفی با فرم حلزونی (مارپیچ) و با نورگیرهای گوناگون و بهشکل دانههای مروارید ساخته شدهاست. در گوشه شمالی کاخ و در محوطه بیرونی دریاچه نیز بهشکل بالههای سفرهماهی طراحی و ساخته شدهاست.[۶]
این بنا دربردارنده فضاهای گوناگونی از جمله تالار طلایی بار، دفتر مخصوص شمس، تالار پذیرایی، سالن سینما، سالن بیلیارد، استخر، آبنما، محل نگهداری پرندگان کمیاب، اتاقهای خواب و غیره میباشد. یکی از مهمترین بخشهای این کاخ اتاق صدف است که دارای تزئینات مختلفی بوده، بخصوص نمای بیرونی آن که به صورت حلزونی شکل ساخته شدهاست. در طراحی فضای بیرونی دریاچه کوچکی از سه طرف کاخ را احاطه کرده و به زیبایی آن افزودهاست.
معماری این اثر که بخشی از تاریخ معماری مدرن است، با تأثیر از شیوه فرانک لوید رایت از پرآوازهترین معماران آمریکایی است که از سوی یکی از شاگردان ایرانیاش به نام «عامری» شکل گرفتهاست.[۶]
Reference
- مروارید مهجور کرج. جامجم.۳ اسفند ۱۳۹۶.
- «کاخ مروارید شمس پهلوی و ماجرایی باورنکردنی». بخش فارسی دویچه وله.۲۰ اسفند ۱۳۹۲.
- Nima Kasraie. “Spiraling into oblivion”. Iranian.com.
- «کاخ شمس پهلوی فرو خواهد ریخت !؟»
- THE IRANIAN: Frank Lloyd Wright, Nima Kasraie
- اقامتگاه شمس پهلوی گنجینه معماری میشود». همشهریآنلاین