کاخ مرمر
کاخ مرمر یکی از کاخهای تاریخی تهران در دوره پهلوی است که در مرکز تهران جای گرفتهاست. این اثر در تاریخ ۳۰ خرداد ۱۳۵۷ با شمارهٔ ثبت ۱۶۰۶ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست. این کاخ در سال ۱۳۵۵ و با هدف آشنایی بیشتر مردم با بنیانگذار سلسله پهلوی، رضا شاه پهلوی، و محل زندگی و کار او به موزه تغییر کاربری داد و عنوان «موزه پهلوی» برای آن انتخاب گردید. این موزه تا سال ۱۳۵۷ و سقوط نظام پادشاهی به کار خود ادامه داد. این کاخ در بعد از انقلاب در اختیار نهادهای حکومتی از جمله کمیتههای انقلاب و قوه قضاییه و نهایتاً مجمع تشخیص مصلحت قرار گرفت. تا اینکه در سال ۱۳۹۷ توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام به بنیاد مستضعفان تحویل و در سال ۱۳۹۸ با کاربری موزه در اختیار عموم قرار گرفت.[۱
زمین کاخ مرمر در ابتدا متعلق به شاهزادگان قاجاری و از جمله خاندان خانواده فرمانفرمائیان بود. این بنا به دستور محمدرضا توازیاشویلی خان بزرگ گرج و با معماری لئون تادوسیان بنا نهاده شد. این کاخ در آغاز به عنوان خانه محمدرضا بود و بعد از بخشش به پهلوی به عنوان دفتر کار و محل اقامت زمستانی رضاشاه قرار گرفت و تا پیش از تدوین قانون خزانه ملی، جواهرات ملی ایران از کاخ گلستان به این کاخ آورده شده و در زیر زمین آن نگهداری میشد.
در سالهای نخست پادشاهی محمدرضا شاه پهلوی، از این کاخ به عنوان دفتر رسمی پادشاه و محل برگزاری دیدارها، ملاقاتها و شرفیابیها بکار گرفته میشد. فوزیه و محمدرضا پهلوی در این کاخ با یکدیگر زندگی میکردند و مراسم عقد پادشاه با ثریا اسفندیاری و همچنین مراسم نامزدی ایشان با دوشیزه فرح پهلوی همگی در این کاخ برگزار گردیدهاست. پس از رخ دادن حادثه ترور شاه در محوطه این کاخ توسط رضا شمسآبادی، دفتر ویژه شاه به کاخ صاحبقرانیه جابجا شد، این کاخ در سال ۱۳۵۵ به موزه تبدیل شد و تا سال ۱۳۵۷ با عنوان «موزه پهلوی» برای همگان قابل بازدید بود. از میان موارد به نمایش آمده در این موزه، لباس افسری و کلاه گلوله خورده شاه در واقعه ترور ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ بود.[۲
پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، «موزه پهلوی» تعطیل شد و از این کاخ مدتی به عنوان مقر کمیته انقلاب اسلامی استفاده میشد. پس از آن این کاخ در اختیار روسای قوه قضاییه قرار گرفت تا اینکه در میانههای دهه ۱۳۷۰ با توجه به نیاز این کاخ به مرمت از سوی قوه قضاییه تخلیه گردید.[۳] پس از مرمت مدتی این کاخ مدتی بیکاربرد ماند تا پس از پایان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، مجمع تشخیص مصلحت نظام و دفتر هاشمی رفسنجانی به این کاخ نقل مکان کرد. امروزه از این ساختمان در نامهنگاریهای دولتی با نام ساختمان قدس یاد میشود. بخشهایی از کاخ مرمر در سال ۱۳۸۷ مرمت و بازسازی شد.[۴
Reference
- «پاسخ مجمع به اظهارات ریاست محترم بنیاد مستضعفان و رئیس محترم شورای شهر تهران».
- ↑ کتاب ۵ گلوله برای شاه، محمود تربتی سنجابی، انتشارات خجسته، تهران، ۱۳۸۱
- ↑ «پاسخ توییتری محسن هاشمی به اظهارات فتاح». خبرآنلاین
- ↑ میراث آریا