خانه بروجردی ها

خانهٔ بروجردی‌ها (نطنزی ها)  واقع در شهر کاشان در محلهٔ سلطان میراحمد است و در نیمهٔ دوم قرن ۱۳ هجری و در زمان قاجار ساخته شده و به شماره ۱۰۸۳ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌است

این خانه با بادگیرهای قرینه هلالی شکل بر بام تالار و کلاه فرنگی روی آن یکی از زیباترین جلوه‌های معماری ایرانی است. آن طورکه در کتیبه چهار طرف تالار آن آمده‌است، ساخت بنا به سال ۱۲۹۲ ه-ق بازمی‌گردد

نقاشی های ارزنده و گچبری های  خانه، زیر نظرصنیع الملک، نقاش بزرگ ایران و عموی کمال الملک اجرا شده‌است. صاحب خانه، حاج سید حسن نطنزی از بازرگان‌های نطنزی مقیم کاشان و معمار آن استاد علی مریم کاشانی بوده‌است. خانه بروجردی اکنون محل اداره میراث فرهنگی کاشان است

قسمت بیرونی خانه بروجردیها در کاشان در حقیقت همان عمارت  و حیاطی است که فعلا مورد بازدید علاقه مندان قرار می گیرد و متشکل از راهروی ورودی حیاط مرکزی تالار سر پوشیده و نور گیر فوقانی آن ، ایوان جنوبی ، اطاق های تابستانی و حیاط های خلوت بین اطاق ها و بالاخانه ها می باشد.

بادگیرها و زیرزمین (سرداب) ها، اطاق پنج دری زمستانی که بدنه داخلی آن از گچبری  بسیار ظریفی با طرح گل و مرغ تزیین شده است، اطاق های آفتابگیر زمستانی، بهار خواب های حبهه شمالی، طاری قسمت غربی و سایر فضاها است. تالار بزرگ سرپوشیده و حیاط خلوت دو طرف آن با نقاشی های ظریف و هنرمندانه و گچبری های برجسته و بسیار بدیع زینت یافته و سقف آن ا اطراف داخلی، دارای تقسیم بندی ها هندسی رسمی و بزدی بندی است.

درقسمت فوقانی سرپوشیده در بام ، نورگیر فوق العاده جالبی تعبیه شده است که آن در نوع خود منحصر به فردمی باشد سقف ها و بدنه داخلی سرپوشیده و تالارهای جنین آن با نقاشی ها بدیع و طراحی های گل و مرغ و اسلیمی و شکارگاه و نقوش حیوانات در شیوه های متنوع رنگ و روغن و آبرنگ تزیین شده اند قسمت های از بدنه و به خصوص دیوارهای شمالی حیاط مرکزی در قسمت های فقانی و دیوارها بهار خراب و داخا اطاق پنج دری از گچبری های بسیار ظریف باطرح ها ایرانی و به ویژه گل و مرغ زینت یافته است.

اندرونی خانه بروجردی خود شامل دو قسمت است :

۱ – قسمت جنوبی خانه تاریخی بروجردیها که دارای یک حیاط مرکزی و تالار بزرگ پذیرایی مزین به آیینه کاری است و در دو طرف تالار بالا خانه هایی ساخته شده که رو به داخل تالار باز می شوند. ضمناً در اطرف تالار بزرگ اطاق های گوشواره بنا شده است. کلیه درهای این بخش از عمارت با استفاده از روش قواره کاری ساخته شده و در آنها از شیشه الوان استفاده شده است. اطاق های سرتاسر ضلع غربی این قسمت از اندرونی با قسمت شرقی حیاط بیرون فصل مشترک دارند .

 ۲- قسمت شمالی که عبارت است از یک حیاط خلوت و اطاق پنج دری ساده و صندوق خانه و اطاق نشیمن و یک سرداب بزرگ که این سرداب در حقیقت طبقه تحتانی تالار بزرگ قسمت جنوبی اندرونی است این قسمت در مالکیت یکی از باقیماندگان مرحوم بروجردی است و خریداری کل محموعه دردستور کار سازمان میراث فرهنگی کشور قراردارد به طور کلی خانه بروجردی از نظر طرح و معماری و قدمت و تزیینات نقاشی و گچبری جزنفیس ترین آثار تاریخی می باشد . قسمت بیرونی آن در سال ۱۳۵۳ توسط دولت خریداری و طی شماره ۱۰۸۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است .

Reference

راهنمای گردشگری شهرستان‌های کاشان، نوشته رضا صفی پور

صد خانه صد پلان، دکتر حسین فرخ یار، انتشارات دانشگاه آزاد کاشان، ۱۳۹۰