مدرسه ی آقاخان یا مسجد آقابزرگ مسجد و مدرسه‌ای بزرگ در کاشان، منسوب به ملامهدی نراقی ملقب به آقابزرگ که به هزینه مردی نیکوکار به نام حاج محمدتقی خانبان و پسرش در نیمه قرن ۱۳ق، مقارن با دوران پادشاهی محمدشاه قاجار (متوفی ۱۲۶۴ق) ساخته شده است

ساختمان این بنا در دوران محمدشاه قاجار کلید خورد و در دوران ناصر الدین شاه به اتمام رسید

به نظر می‌رسد که این مجموعه، بر روی آثار به جای مانده پس از زلزله ۱۱۹۲ق یا دوره‌های گذشته ساخته شده باشد، به خصوص شبستان ۴۰ ستون شمالی مسجد که احتمالاً پیش از احداث گنبدخانه بر روی بقایای خانقاه، مسجد، مقبره و مدرسه  خواجه تاج الدین (متعلق به اواسط سده ۹ق) ساخته شده است

تلفیق این شبستان با مسجد و مدرسه‌ای که بعداً در کنار آن ایجاد گردید، یکی از نمونه‌های ایجاد هماهنگی و  اتصال دو بنا در کنار هم است

این مسجد دارای بافت نسبتاً قرینه است، یک جفت درِ نفیس (درِ مدخل اصلی مسجد) که کنده‌کاری و با گره‌چینی و گل میخ تزیین شده است، دارای تزیینات؛ گچ‌بری، نقاشی، کارهای چوبی (کنده‌کاری، گره‌چینی، آلت و لقط)، مقرنس‌کاری، کاشی‌کاری رسمی‌بندی و یزدی‌بندی است و گنبد خانه اش بر روی ۸ پایه عظیم بر پا شده، از این نظر معماری ویژه ای دارد زیرا در طرح مساجد قدیمی ایران ایجاد گنبد بر روی پایه‌های آزاد به ندرت دیده می‌شود. نتیجه عملی اجرای این نوع طرح، جریان یافتن هوای خنک در فضای گنبدخانه در فصول گرم و تابستان‌های داغ منطقه کویری است

http://www.aliakbarkalantari.ir/

«دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر»