مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله یکی از مساجد تاریخی شهر اصهان و مربوط به دوران صفوی است که به فرمان شاه عباس اول در مدت هجده سال بنا شده و در ضلع شرقی میدان نقش جهان و مقابل عمارت عالی قاپو و در همسایگی مسجد امام (شاه) واقع شده است
معمار این مسجد استاد محمدرضا اصفهانی، پسر استاد حسین بنا اصفهانی بودهاست. این مسجد بر خرابههای مسجدی که قبلاً در آن محل بوده ساخته شد. مسجد شیخ لطفالله به نام یکی از علمای بزرگ عصر صفوی به نام شیخ لطف الله جبل عاملی، نامیده شده است که پدر زن شاه عباس بود. از این رو در محل زندگی شیخ، مسجد و مدرسهای به نام او ساخته شد که در این محل به تدریس دروس فقهی و جلسات دینی اشتغال داشت
تزئینات کاشیکاری مسجد شیخ لطفالله در داخل از آزاره ها به بالا همه از کاشیهای معرق پوشیده شده است. شماری از کاشیکاریهای معرق درون و بیرون گنبد و کتیبههای خط ثلث آن به خط علی رضا تبریزی عباسی است
این مسجد به علت اینکه نه مناره دارد و نه دارای شبستان ورودی (حیاط) است و همچنین ورودی آن پله میخورد، مشابه سایر مساجد نیست. البته سبک معماری این بنا به شیوه ی اصفهانیاست. جلو خان مسجد با عقبنشینی از بدنه شرقی میدان آغاز میشود. بعد از عبور از چهار پله به محوطه سردر میرسیم. قسمت پایینی دیوارهای این محوطه با سنگ مرمر زرد پوشیده شدهاست، سکوهای بزرگ کناری هم از همین نوع سنگ هستند. در ورودی مسجد به صورت دو لنگهاست که از چوب چنار یکپارچه ساخته شدهاند و پس از گذشت چهارصد سال هنوز پابرجا هستند. در جلوی مسجد حوض ۸ ضلعی زیبایی قرار داشته که در سالهای ۱۳۱۶ تا ۱۳۱۸ خ برداشته شدهاست. در این زمان پوشش کف گنبدخانه از جنس گچ بوده و پنجرههای چوبی منصوب در آن روشنایی زیرزمین را تأمین میکردهاست
Reference
آمریکاییهایی که ایران را دوست داشتند، ایرانوایر
پویا پندار، نرمافزار فیروز ۴، شرکت پویا پژوه مبتکر، ص. مسجد شیخ لطفالله
سبکشناسی معماری ایرانی. محمد کریم پیرنیا. نشر معمار