سنگ‌نوشته‌های گنج‌نامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشاه هخامنشی است که بر دل یکی از صخره‌های الوند در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای درهٔ عباس‌آباد حکاکی شده‌است. کتیبه‌ها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبان‌های پارسی باستان، عیلامی و بابلی نو نوشته شده‌اند. متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفته‌است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی‌متر دارد. متن عیلامی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن بابلی نو در ستون سوم قراردارد

کتیبه‌های گنجنامه همدان در سال ۱۲۲۰ شمسی توسط اوژن فلاندن، نگارگر و باستان شناس فرانسوی و همراه  او پاسکال کوست مورد بررسی و مطالعه و نگاره برداری قرار گرفت (تصویر مقابل) و بعد از ایشان، سر هنری راولینسون کاشف بریتانیایی توانست با استفاده از این کتیبه‌ها موفقیت شایانی در گشودن رمز خط میخی پارسی باستان  کسب نماید. بدینسان سنگ نوشته‌های گنجنامه همدان کلیدی را به دست کاشف داد تا به وسیلهٔ آن بتواند سنگ نوشته داریوش بزرگ در بیستون را بخواند

از آنجا که این مسیر در عهد هخامنشیان یکی از شعبات اصلی راه باستانی شاهی بوده که از دامنه الوند هگمتانه را به بابِل در مرکز میانرودان مرتبط می‌ساخت، از راه‌های پر رفت‌وآمدی و امن دوران باستان به‌شمار می‌رفت. بعلاوه این راه به جهت ختم به  بابِل، راه مقدسی نیز محسوب می‌شد. به همین دلیل مکان مناسبی بود تا شاهان این دودمان با ایجاد سنگ نگاشته، باورها و اندیشه‌ها پاکشان و همچنین بزرگی و عظمت نیاکان خود را به رهگذران گوشزد نمایند

• کتیبه‌های گنج‌نامه، وب‌گاه همدان دروازهٔ تاریخ (برداشت آزاد با ذکر منبع – بازبینی ۷ آذرماه ۱۳۸۴).
• گن‍ج‌نامه یادگاری از داریوش و خش‍ایار به ایران، جه‍ان اقت‍صاد، ۲۲ دی ۱۳۸۳، ص ۱۱.
• مع‍رفی اجم‍الی مج‍موعه گن‍جن‍امه (فرهن‍گ آثار مع‍ماری اسلامی ایران)، فص‍لن‍امه مع‍ماری ایران، ش ۹، تابس‍تان ۱۳۸۱، ص ۶۳–۶۶.
• دفترک (بروشور) معرفی گنجنامه در جایگاه بازدید از گنجنامه در همدان
• همدان نامه
• هگمتانه نوشته دکتر محمد تقی مصطفوی