قوام الملک
قوام الملک در سال ۱۲۵۲ ه. ق به حکومت فارس منصوب گردید و در محله سکونت خویش (محله بالاکفت) اقدام به احداث ابنیه تاریخی و سکونتی نمود که به شکلگیری مجموعه قوام منجر گردید. این مجموعه که در بین عامه مردم به باغ قوام معروف است بواسطه نام بنای بیرونی خود امروز به نارنجستان قوام معروف است.
مجموعه قوام بین سالهای ۱۲۵۷ و ۱۲۶۷ مقارن با حکومت ناصرالدین شاه قاجار ساخته و تکمیل گردیده است. این مجموعه از عناصر متعددی تشکیل یافته که عمدهترین این عناصر عبارتند از حمام گچینه، حسینیه قوام، مکتب خانه قوام (خانه عرقیها)، اندرونی قوام (منزل زینت الملک)، دیوان خانه قوام (نارنجستان)، حمام اختصاصی قوام و اصطبل و زنجیرخانه (در حال حاضر از بین رفته است). البته بازارچهای هم در این مجموعه وجود داشته که در اثر احداث خیابان لطفعلی خان زند از بین رفتهاست.
بنای نارنجستان در سال ۱۳۴۵ خورشیدی به دانشگاه شیراز اهدا گردید و بین سالهای ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۸ خورشیدی مورد استفادهموسسه آسیایی، تحت سرپرستی پروفسور آرتور اپهام پوپ، ایرانشناس معروف بودهاست.
در سالهای اخیر زیرزمین ضلع شمالی تعمیرات اساسی گردیده و به عنوان موزه مورد استفاده قرار گرفته که در آن اشیای فرهنگی اهدایی پروفسور پوپ نگهداری میشود.
Reference
Royce, William R. (1981). “The Shirazi Provincial Elite: Status Maintenance and Change”. In Bonine, Michael E. Continuity and Change in Modern Iran. State University of New York Press
میرزا صالح، غلامحسین (۱۳۹۲). رجال و دیپلماتهای عصر قاجار و پهلوی. تهران: معین.