حمام نوبر یکی از بی‌نظیرترین نمونه‌های معماری ایرانی متعلق به اواسط دوره قاجاریه است که با ۶۹۶ مترمربع زیربنا در ناحیه مرکزی شهر تبریز و در تقاطع خیابان‌های امام خمینی و تربیت، روبروی کاخ شهرداری تبریز، واقع شده است. گفتنی است این بنا در آذر ماه سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در دوره ایلخانی همانند سایر فعالیت‌های معماری عام‌المنفعه حمام‌های بسیاری در شهر تبریز و سایر شهرهای اطراف ساخته شد، ولی ساختمان بسیاری از این حمام‌ها به دلیل رطوبت و گرمای زیاد و از طرفی زلزله‌ ویرانگر و حوادث تاریخی شهر تبریز در دوره‌های مختلف ویران شدند. گفتنی است پیش‌تر و در دوره ایلخانی حمام‌ها بیشتر در کنار کاروانسراها و در اطراف دروازه‌ی شهر قرار داشتند. پس از وقوع زلزله ویرانگر در سال ۱۱۹۴ هجری قمری و تخریب اغلب بناهای اصلی، باروی جدیدی در اطراف تبریز ساخته شده که بنا به اسناد تاریخی بین ۸ تا ۱۲ دروازه داشته است و به احتمال بسیار زیاد حمام‌ها نیز به روش قبلی در نزدیکی دروازه‌های تبریز ساخته شده‌اند.

از این‌رو، قدمت حمام‌های قدیمی در تبریز به دوران قاجار و پس از آن می‌رسد که حمام نوبر نیز یکی از این نمونه‌های تاریخی بر جای مانده است. طبق اطلاعات به دست آمده از نقشه‌ها و اسناد قدیمی این حمام قدمتی ۱۴۰ ساله دارد. برای مثال، در نقشه شهر تبریز که پیش از سال ۱۲۴۳ هجری قمری تهیه شده، محل این حمام در نزدیکی دروازه نوبر مشخص شده و در نقشه دارالسلطنه تبریز، از معتبرترین نقشه‌های تبریز و متعلق به ۱۲۹۷ هجری قمری، این بنا با نام «حمام وزیر» ثبت شده است. بعدها به تدریج با توسعه تبریز و تخریب دروازه قدیمی، بنای حمام نوبر در مرکز شهر قرار گرفته است. سازنده این حمام معماری به نام بالاکاظم از اهالی قره‌آغاج است

حمام نوبر دارای دو بخش اصلی سربینه و گرم‌خانه است؛ سربینه یا رختکن حمام فضایی بزرگ با قاعده هشت ضلعی است که بخش میانی آن طاق‌بندی شده و گنبد روی هشت ستون سنگی استوار است. علاوه بر این، حوضی هشت گوشه نیز در وسط این بخش قرار دارد که گرداگرد آن با سکوهایی احاطه شده است

https://www.eligasht.com/

https://www.kojaro.com/2016/4/26/118654/nobar-bathroom-tabriz/